Biatak Tein An Fir Cang Lai!
KLcungpi
Blog mileng vialte, lunglawm hmaipanh tein kan don hna, nan cungah daihnak um koseh.
Relding Thimnak
- Biazai Section (19)
- Capar dangdang (30)
- Capo (8)
- Research Paper (6)
- Sermon Tawi (16)
Sunday 12 February 2023
Army Will Steal and Rope
Tipi Ral ah Lai Fadawt Hna!
Laimi Dothlennak Dawnkhantu Bik! (Barrier for Chin Revolution)
Laimi Dothlennak Dawnkhantu Bik!
Kir Tthan Awk a Ttha Ti Lo (We Can Not Return)
Ni 55 Chung Dothlennak le Ruah Tthan Awk
Nihin cun ralkap uknak ni 55 a kal cang, a biapi in mipi lamzawh thok hi Feb 6 in a si, cu ni in nihin ni tiang ramchung ramleng mipi lamzawh hi ni 49 a tling cang, hi chungah minung 460 leng nunnak a liam cang. A hlei in nihin cu 1945 i Bochoh Aung San Hruaimi ralkap nih Fascist Japan an doh caan phakni a hun si, hi ni thengte ah a thimi an tamkhun i tu tiang ah kawlram pumpi huap in township 40 lengah kahnak a um i hi chungah a thimi 116 leng an hun si, kawlram tuanbia ah a tang lai, rawhralnak faak le zatlak puicumhnak faak taktak a si ko. Ngaih a chia, hacang rial in ni le thla rel cio a si ko cang.CDM le lamzawh nih ralkap rianttuannak zenglak in/paralyze a tuah cang, cucu CDM i goal kha a si caah CDM hi hlawh a tling ti khawh a si. Cu a zeng cangmi ralkap cozah cu a zen cang tik ah mitlamtling lo kan ti cu thintawi le aipuan, ziachiat in aa la cang, cucaah a hmuhmi poh kah le thah kha a rian nganbik a si ko cang. Lam a zawhmi nunnak tamtuk a liam cang nain lamzawhnak nih zeitluk in dah hmual a ngeih ti kan zoh in ruah tthan caan a hung phan cang. A zeng cangmi ralkap hi a aipuannak a si mi lamzawhnak in nolh chin lengmang awk a ttha ti lo, a thah in thah lawlaw a hau ko cang, lam kan zawh hnawh ahcun a ai puang chin lengmang, mipi kan thi chin lengmang, a kan kah chin lengmang ko cang lai. Cucaah kan pa le, kan mifim, kan cathiam, kan mino nih CDM nih zeng lakin a tuah cangmi ralkap hi a thah in thah chih lawlawnak dingah lamzawh a si lomi a dang lam in khua khan lairelpi le ruahtthan ding caang kan phan ko cang rua.Non-violent, non-cooperation, mass movement kan i thimmi lam hi a ttha tuk, a si nain non-violent aa thimmi kha violent nih a kan thahdih ahcun sullam a ngei hnga lo. Kan Chin ram ahcun tutiang mipi kan him khan ah a tla rih, tlaih le khih le hrem cu kan tong, thah nawnnak ngaingai a um rih lo a si nain, rawn i a ummi kan chin unau cheukhat nih nunnak an pek cang, kan philh lai lo. Kan Chinram, kan vawlei, pupa ralttha hna tlakmi khua le ram ah a kan thah ahcun hlan lio kan pi Tial Nawn, Kan Pu Lal Luai le Pu Lian Chum, Pu Khai Kam, Pu Con Bik hna hruainak in kawl ralkap uifir cu chim lo mirang vawlei pi uktu hmanh lai zen le lai methal, li le cantiang le tanbo, nam in a dohmi laimi kan si hi langhter a hau ko lai. Laimi kan pupa chan in miralchia kan si bal lo.
21 March 27
Thursday 27 October 2022
Chin Miphun le Social Media
Chin Miphun le Social Media
Biahmaiášhi
Nihin Chin
miphun dirhmun zoh tikah Pathian dawtnak thawngin ramchung ramleng um Chinmi
vialte nih kan umnak hmun cio in social media kan hmang kho hna, cu nihcun Chin
miphun vawleicung hmun zakip i aa ášhekderh dihmi vialte khuate pakhat bantuk ah
a kan pumh khawmh i biaruahnak, khuakhan lairel ášinak caan ášha a kan pek, ášhathnemnak
tampi a kan pek ko bu ah a chiatnak tampi, Chin miphun a kan hrawhnak tampi
zong a um. Cucaah hi capar nih aa tinhmi cu social media nih Chin miphun nun ah
rian a ášuanning, ášhathnemnak a pekmi, a hrawhrhalnak langhter le zei tin dah
social media hi Chin miphun nih kan hman lai, kan tuah awk le tuah lo ding
langhter kha a si.
Chin
Miphun caah Social Media ᚏhathnemnak (Positive Impacts)
Chin miphun aa ášhek dihmi hmun khatte ah Social media nih a kan
funtom ášhan, kan bia le hla, kan ca le nunphung kilvennak caan ášha a kan pek,
kan tuanbia kan theihášhan, theihtlei phunkip kan thei, kan ruahnak, kan khua
cuanh ning a kauhter. Ramchung ramleng fawi tein pehtlaih khawhnak lam a kan
onh i fawi tein thawngpang kan i thei. Aa hngal ballo mi zong a kan hngalhter,
chawlehthalnak ah tampi a kan bawmh. Social media thawngin fimthiamnak capar,
thawngášha, vawleicung thawngpang kan ášhut hmun in kan rel i kan ngai. Sianginn
kai in fimthiamnak a cawng ve lomi zong nih social media, groups facebook, news
page le a dangdang social media thawngin ca tampi an rel kho, caášial ningcang
tampi an i chap, carel huamnak, duhnak lungthin an ngei. Ramdang sianginn kai a
duhmi hna zong nih social media thawngin tlamtlinnak tampi an hmu. Sociologists
nih "pehtlaihnak a ášhat ahcun mibu, miphun a ášhangcho" an ti bang
Chin miphun zong social media kan hman hnu, ramchung ramleng pehtlaihnak a ášhat
hnu in a lamkip in kan ášhangcho ngaingai, fimthiamnak, chawlehthalnak, ramkhel
lei theih hngalhnak le ca le nunphung humhak khawhnak lei ah kan ášhangcho i kan
zatlang nun ah social media thawngin kan ášhanchonak tampi hmuh khawh an si.
Social media ah thawngpang kan relnak nih kan mit a kan deiter i kan nunnak ah
zuamcawhtu thil tampi kan i thei, cu zuamcawhtu teinak ding ahcun rianášuan le
fimnak kawl ah thazaang kan chuah deuh i pumpak ášhanchonak lei ah kar a kan
hlanpi, pumpak a ášhancho ahcun chungkhar a ášhangcho, chungkhar a ášhancho ahcun
khuatlang a ášhangcho, khuatlang a ášhancho ahcun rampi a ášhangcho, cucaah social
media nih tuchan Chin miphun hi ášhanchonak lam ah kar a kan hlanpi ko timi kha
hmuh khawh a si.
Social
Media nih Chin Miphun a Kan Hrawhnak (Negetive Impacts)
Kap khat lei
in Chin miphun social media nih a kan ášhathnem i ášhanchonak lei ah lamhruai in
kar a kan hlanpi ko kan ti lio ah kapdang lei in vun zoh ášhan tikah social
media nih Chin miphun a kan hrawhnak hi a kan ášhathnemnak tluk tein a rak tam
ve i faak ngaingai in a kan hrawh. Chinmi zatlang nun ah social media nih a kan
hrawhnak a dotdot in kan langhter lai.
1.
Fimcawnnak a Donh: A
biapi in social media nih fimnak a cawng liomi Chin mino a kan hrawhdan hi a
faak khun. Fimnak a cawng liomi ramchung ramleng Chin mino Siangsangrun in
Sianghleirun tiang a kaimi hna nih social media, a hlei in facebook ah caan
tamtuk an pek tikah sianginn an cawnmi subject an tei ti lo, an cawnmi ah
thiamnak taktak ngeih lo in a degree lawng an lak tawn, thiamhlei sang ah an i
chuah kho lo i Chin miphun nih fimnak lei ah ášhan hnga tluk in kan ášhang kho
lo. Baibal sianginn a kaimi Chin mino tampi hna zong an cawnmi ca zohnak le
Baibal rel caan nakin social media ah caan tam deuh an hman caah nihin Chin
mino Baibal sianginn a kaimi, Kharihfabu le khua le ram, peng le tlang, miphun
caah bochan awk tlak aa chuahmi an tlawm ngaingai. Chin mino tleirawl tangkua
tanghra in social media biatak tein a tongthammi an hung um cang, cu hna caah
fimnak lei hlawhtlinnak hmuh a har ngaingai. Hawi le he i chawnhnak, pakhat le
khat i dehdainak ah an hman tikah an lung ah ca nih hmunhma a la kho ti lo.
Social media ah an lung um deuh tikah ca an duh ti lo i sianginn kai ngolnak le
huamlonak a chuahpi. Mino fimnak a cawngmi hna cu hmailei Chin ram kengthlung
ruh an si, cu Chinram kengthlung ruhpi a simi mino hna social media ruangah an
cawnmi ca thiam lo le cawnnak an ngol ahcun Chin miphun kan kengruh a pelh chin
lai i ášhancho hnga tluk in kan ášhangcho kho lai lo. Social media ruangah
sianginn cachim pawl nih sianghngakchia tiang an daihthlanh hna. Cucaah social
media nih Chin mino fimnak a cawngmi a kan den dan hi a faak ko i a hma damter
kan herh.
2.
Biaknak Lei ah: Social media
nih Chinmi kan biaknak he a hlatnak lei ah a kan hruai cuahmah cang, Chinmi
upabik in hngakchiabik tiang social media, a hlei in facebook, twitter le
instegram hman ruangah Biakinn kal hngal lo le huam loin a ummi kan tampi cang.
Biakinn chung Pathian thangášhat caan, a bia ngaih caan zongah social media
hmang in Pathian lungtak in a bia lomi Chinmi kan tamtuk cang, cu nih a langhter
ngaimi cu social media nih Chin miphun kan biakmi Pathian he thinlung, taksa he
thlarau lei he a kan ášhen cuahmah cang
ti hmuh khawh a si.
3.
Mibu Rianášuannak Tha a Derter: Nihin Chin miphun dirhmun zoh tikah, Chin mino tampi le upa cheukhat cu
social media nih mibu rianášuannak in a kan pheu thluahmah cang. Social media
hman ruangah mino hna nih hawi cawlcanghnak ah aa tel huam ti lomi an um i a bu
ton biaruahnak ah a chuak duh lomi an karh thluahmah, cucu phundang in chim
ahcun lungrual lonak ti khawh a si, lungrual lonak nihcun ášhanchonak si loin ášumchuknak
tu a chuahpi. Mino tampi le upa zong nih hawi sin chuah langh a hau lo facebook
le social media dangdang ah ka reldih ko timi lungput kan ngei thluahmah, cu
lungput nihcun ášhanchonak le lungrualnak chuahpi hin loin ášumchuknak le ášhenášheknak
tu a chuahpi. Social media nih kan pawngkam ummi innpa le hawikom he a kan
hlaatter i lamhlaat a ummi kan caah san a tlai lo ding he a kan naihter. Cucaah
social media nih Chinmi tampi cu mibu chungin le a bu rianášuannak chungin leng
ah a kan chuah, hlonh cuahmah cang ti kha a lang.
4.
Nuncan Ziaza a Hrawh: Social
media nih Chinmi nunzia a kan hrawh ngaingai, social media chung ah mino deuh
nih upa deuh upat le ášihzah a um ti lo, lihchim le sining i philhnak, uahnak,
phorhlawt ruamkainak a karhter chin lengmang, ninghngal le zah hngalhlonak a
chuahpi. Fa le nih hringtu nu le pa upatlonak le hlenthawinak tiang a chuah pi.
Mi zeirel lonak a chuahpi, cozah rianášuantu, mipi caah rianášuan ding a simi hna
hmanh nih social media hman ruangah an mipi zeirel lonak a chuak, mipi nih herh
hna caan ah a herhtu hna mipi nakin social media a biapi ah an chiah deuh caan
a tam. Cucaah Social media nih Chin miphun nuncan ziaza a kan hrawh ngaingai ti
kha a lang.
5.
Ngandamnak a Hnorsuan: Nihin
Chin miphun dirhmun zohtik ah social media nih kan ngandamnak lei tiang in hna
hnawhnak a kan pek pah cuahmah cang. Zan tlaituk tiang facebook hman ruangah
mitkut a vuai ti lo i ruhkhua fah le hngawng fah, lu fah a tuarmi le ka mit tha
a der a ti mi an tlawmte ti lo. Cucaah social media nih Chin miphun kan
ngandamnak lei tiang a kan hnorsuan ko cang tihi a lang ngaingai. Social media
nih a kan hrawhnak hi a phi kan kawl in kan kham a herh.
Zei
Tin Dah Kan Kham Lai?
Chin miphun
social media nih a kan lemtuk (Addicted), kanmah nih social media uk loin
social media tu nih a kan uk ti khawh a si, cucaah zei tin dah social media hi
kan uk khawh lai timi lam kawl cio a herh. A pakhatnak ah, hngakchia tleirawl
siangsangrun a kai liomi caah social media hman hi a ášha hrim lo an nun hrawktu
a si caah nu le pa nih social media hmantuk rih lo ding in cawnpiak le
chimhhrin an herh. Chin mino Sianghleirun a kaimi hna le bible a cawng liomi
zong nih social media i a kan lem (Addicted) nakin zei tin dah luatnak lam kan
kawl lai timi pumpak cio nih kawl in social media hi ášhanchonak caah a hmanzia
thiammi si i zuam in nun hrawktu le caan eitu men ah kan hman lo ding a biapi
tuk. Social media nih a kan lemtuk ahcun, social media hrial khawhnak caah
lentecelhnak, cazohnak, thlacamnak, bible rel caan tiah pumpak caan hmannak
ding i ášial in zulh khawh zuam ahcun cu nih cun tampi mi a bawmh. Chin mino hna
nih social media kan hman thiamnak ding le pumpak cio nih hrawktu nakin ášhathnemnak
petu ah kan i ser khawh cio nakdingah social media tlangtar in a bukip (vawlei
lei le biaknak bu) nih mino cawnpiaknak ngeih khawh le social media chiat ášhatnak
kong chimnak ngeih khawh a biapi tuk.
Biatlang
Kawmnak
Zei thil kan
tuah poah ah sullam ngei tein tuah le ášuan hi Chin miphun dihlak nih kan i
ruahchih le kan philh lo a herh ngaingai. Chin miphun nihin social media kan
hman ning zoh tikah kan i ášhathnempi ko nain a kan hrawhnak zoh ášhan tikah faak
ngaingai in a kan hrawh ko timi kha a cunglei kan langhter mi ah fiang ngaiin
hmuh khawh an si. Cucaah Chin miphun nih social media kan hmannak ah lungfim
tein um le caan le sining pek thiam i zuam hna usih. Social media hi a hmanzia
kan thiam ahcun kan caah ášhanchonak, cawisang tu a si lai i a hmanzia kan thiam
lo ahcun kan caah ášumchuknak le miphun hrawktu a si kho ti hi ruat bu tein
social media hmang hna usih. Social media hi miphun kilvennak, ca le holh,
nunphung ášhanchonak le dirkamhnak ah hman i zuam hna usih tiah hi capar hin kan
sawm hna.
Ca ᚏialtu : Za Biak Cung Nawl
#2017 Spet 4 thlizilmegazine#
#KA PU
#Ka Pu#
Nang cu
hringsor tu na si
Tu le fa caah
temh in tuar in rianhrang na ttuan
Sianghnuai le
thang he tu le fa mehmua kawl in na caan na rak hman
Semmawng ka
rak si lio caan in nihin ni tiang tu le fa caah thla na kan campiak
Tu le fa ka
faak hmanh in a ca bal lomi ka pu
Tu le fa kan
chuah hlan in kan caah khua na rak ruat,
Nang cu na
lung rak fim i kan chuahsemnak hrihram le pu pa kong tiang na kan chimh
Lopil min le
fingtlang nelrawn tuanbia tiang chim kho tu na si,
Tu le fa caah
na ti i cinthlak in a khatmi dum na tuah,
Na dum theipar
tlaan in nihin tiang kan leng
Na dairy in
fim tampi na ka chimh,
Nai rep tuk ah
innsak a kan chomhtu min le nithla tiang na rak i tial,
Mi dawtnak a
philh lo tu ka pu,
Tu le fa nih
na dawtnak kan theih khawhnak dingah a hmun dingmi dum na kan tuahpiak i
Thingthei rampar phuntling na rak cin mu, zu le va ca tiangin san an tlai ee.
Daw tu ka pu
kan liamtak hmanh law na dawtnak nehnang nih kan techin fapar chan tiang a kan
umpi lai.
Vawlei nithla
relnak in kum upa si hmanh law tu le fa na dawtnak thinlung cu a rak tthawng
peng. Nang cu ka caah nun cawnpiaktu ttha na si.
Ka pasal hawi
lungcumhnak le thingtan tuknak hmanh ah ka mitthli a tla bal lo
A sinain ka pu
na kan liam tak cu sahrang hliam bang ka hrum ruangmang
Ka um lo kar i
na kan liamtak hi kai lungsak kho lo ka pu
Ka pi le nang
cu chungkhar ah vawlei a hmu hmasa nan si bantuk in
Vanram hmu
hmasa tu zong nan rak si mu, vawlei ah a kan dongtu nan si bantuk in
Vanram zongah
dongtu nan si tthan lai mu.
Dawtu Ka Pu
Rauthla in Tu le Fa Kan Veh Tawnmu.